umuzungu.......

Vrijdag 29 maart 2008

Thérèse zou er om zeven uur zijn dus ik was al vroeg op. Gistermiddag hoorden de drie juffen dat de school vrijdag dicht zou zijn, een gelukje want nu kunnen ze ook een keer mee. Tiny was inmiddels genoeg aangesterkt er Louise laat haar voet nog wat met rust. Om halfacht is Thérèse er en gaan we op pad. Al snel is het weer iedereen begroeten en achter ons wordt gelachen om de drie umuzungus die meelopen. Buiten Nyabimata wordt de groep steeds groter. Thérèse moet vaak handjes geven en af en toe een praatje maken. Met ons mee lopen twee vrouwen een grote pot op hun hoofd en ander met een kleintje op de rug gebonden(foto links boven en onder). In de verte zien we nog mensen met grote trossen bananen, en takkenbossen, maar ook kinderen die van alles meedragen. ( zie fotocompilatie)
Dan komt een viertal mannen ons tegemoet met een rieten brancard tussen zich in waarop een oude man ligt die pijnlijk opkijkt naar de blanken als de dragers hard naar ons beginnen te lachen.
Dan gaan we binnendoor over een smal glibberig pad, het wordt drukker. Ik moet opletten waar ik mijn voeten zet en kijk naar beneden. Ik zie enkel een groot aantal blote voetjes door de modder stap voor stap zorgvuldig uitgekozen.
Ook zie ik een vader aan het werk op het land en aan de rand van het pad twee kleintjes van 1 en 2 jaar, net als bijna alle kleintjes in zeer vuile grauwe, ooit groene kleertjes, nu lijkend op een oliedoek zo zwart en vol met gaten. Umuzungu……. Gelukkig zien ze er welgevoed uit.

Onderweg voegt Pancras, een oudere man van 56 zich bij mij. Hij is de vader van een van de leraressen op de school in Nyabimata. Als we langs een oudere vrouw lopen vraagt die iets, ik vang alleen het woord umuzungu op. In het antwoord van Pancras hoor ik iets van electricité, en de vrouw mompelt iets van aha. Als ik Pancras vraag of ze weet wat dat is zegt hij daar waarschijnlijk nog nooit van heeft gehoord en geen idee heeft wat dat is.
Dan komen we bij een plaats waar honderden mensen bijeen staan, ik dacht dat dit de markt was, maar het is een controle van de mutualiteits pasjes, het ziekenfonds. Thérèse heeft de hare niet bij zich en we kunnen weer door als Pancras een goed woordje heeft gedaan bij de Secteur, een soort burgemeester. Zo’n pas is verplicht en kost 1000 FRw (ongeveer E1,50) waarmee men geeft recht op een jaar ziektekosten)

Dan zie ik in de verte de markt (foto rechtsonder). Om daar te komen moeten we een steil pad op uitgesleten van de regen. “Pas op je spullen” fluistert Thérèse. Er is weinig variëteit, de regentijd moet nog beginnen. We kopen zowat alle bananen, verder nog wat uien, tomaten, en nog ander fruit. De belangstelling is enorm. Een lange jongen heeft wel erg veel aandacht voor me, en loopt aldoor vlak achter me. Nadat ik hem een hand heb gegeven en een praatje heb gemaakt, blijft hij op afstand. Foto’s maken lukt niet zonder dat iedereen zich voor de lens begeeft en daarna het plaatje heeft bekeken.
Dan gaan we weer naar beneden en krijgen een drankje aangeboden van een bar eigenaar. Het is een lange wandeling terug, de rugzakken zijn nu wel wat zwaarder, en we gaan nu omhoog. Na een splitsing wordt even gewacht of iedereen er is, een jongetje die met me meeloopt begint te lachen en naar mij te gebaren als hij een drolletje ziet liggen, nu herken ik hem pas als het jongetje die we eergisteravond zagen in het dorp en die moest lachen toen ik vroeg of het zijn drolletje was wat daar lag. Later leert hij me nog een aantal woordjes: Huenny =geit en ynga = koe.

We zijn laat thuis want om twee uur begint een vergadering. Pascaline heeft een groot aantal blaren en we willen toch nog wel wat eten. We doen rustig aan en komen iets na drieën binnen. Er zitten ongeveer 15 mensen en er heerst een gespannen sfeer. Het is dus officiëler dan we dachten en ze hebben blijkbaar al een uur op ons gewacht. Dan komt een voorstel ronde en mag iedereen zijn problemen kenbaar maken dit duurt anderhalf uur en is in het Kinyarwandees, met af en toe simultaanvertaling. Mijn vertaler geeft aan dat het lang genoeg heeft geduurd en laat het er bij zitten. Het maakt me niet veel uit want ik kan het maar met grote moeite verstaan en nog minder makkelijk begrijpen. Dan komt er een stemming van wat er op de website mag in de nieuwsrubriek. Die duurt nog een half uur en dan gaat we naar buiten. In een grote kring met iedereen een flesje drinken en dan komen de schalen met de voor ingewijden zo bekende geitenbrochettes. Ik eet ze voor het eerst en kan er wel van genieten, al moet ik op mijn vulling letten.

Zaterdag 1 maart.
Ik ben vroeg wakker en heb zin om de boel hier een beetje op te knappen. Ik hoef pas om 11 uur op het kantoor te zijn dus begin ik met de ramen waar nog maar de helft van het licht door komt. Ze zitten vastgespijkerd dus dan maar van buitenaf door de tralies, Louise doet de binnenkant. Daarna de WC gerepareerd en schoongemaakt, waslijntjes opgehangen etc. Daarna nog deeg gemaakt voor het brood, dat hebben ze hier al lang niet gehad en toen ik vertelde dat ik wel eens brood bak thuis kon ik er niet meer onderuit. Thérèse zorgde voor iemand die het hout bracht, twee lange boomstammen die meer dan een euro kostten en nog eens 50 cent om het te hakken. Daar was hij wel meer dan een uur mee bezig. Toen de oven aan ging stond het huis vol rook (voor de foto’s zie www.stageinrwanda.nl ) Wij mochten weer naar een vergadering maar waren van het officiële deel vrijgesteld. Ondertussen probeer ik een scanner te installeren zonder CD’s en met een virusscanner van twee jaar oud de laatste virussen te verwijderen van de lokale computers. Ik ben al snel klaar. Daarna weer buiten in de kring met een flesje en voorstellen van de Adenya medewerkers. Ook ik mag in mijn beste frans een speech houden. Dat alleen voor mij wordt geklapt zal wel aan mijn Frans liggen…..

Zondag 2 maart om kwart voor acht staat mijn begeleider me op te wachten om terug naar Kigali te gaan. Ik krijg van de meiden nog een diploma voor mijn verrichte werkzaamheden! We spreken af elkaar volgend weekend in Butare te zien, die stad zou ik anders missen aangezien ik mijn laatste weekend naar de vulkanen wil gaan kijken.
Voorin zitten al drie mensen, mijn koffer mag achter in de laadbak bij een tros bananen en nog een aantal grote zakken, de PC houd ik maar op schoot. Na 2 minuten wordt gestopt en stapt een grote dame in, daarna stoppen we nog voor een dunne heer en komt Pancras er bij. Met zijn vieren gaat het net maar mijn PC moet in de laadbak. Na 10 minuten rijden… ja hoor er wordt gestopt en achterin springen twee mannen, dan weer twee, nog drie maal een lading houtskool, vruchten. Ik zie een achterwerk precies bovenop waar mijn PC zou moeten zitten krijg het om meerdere redenen warm, toch kan ik er wel van genieten, ik voel me bevoorrecht dit te mogen meemaken. We dienen blijkbaar als bus want voor elk dorpje stappen er een paar mensen af en na elk dorpje weer een aantal op en ook zakken met kolen. Dan komt er eindelijk meer ruimte op de achterbank, Pancras stapt uit en ik haal mijn PC nu toch maar binnen. Als het even later begint te regenen moet het zeil worden vastgezet. Er zit nog iemand in de laadbak die toch maar binnen komt zitten en geheel verkleumd is, “c’est froide” zegt hij als ik vraag of het gaat. Zo rijden we 120 kilometer verder over een nu geasfalteerde weg, terwijl nog een aantal keren fruit wordt gekocht langs de kant, en geroosterde maïskolven om op te eten. Ik bedank toch maar liever.
Rond 15u00 zijn we er. Mijn heupen doen zeer en een rib is wat gekneusd, maar het was niet koud.... Kigali is toch al een beetje mijn stad geworden in die paar dagen, merk ik, alhoewel ik de gezelligheid zal missen.

Maandag 3 maart.
Ik geniet van de douche, na de afgelopen dagen mandiën, en het uitzicht en ga vroeg aan het werk. Tussen de middag een cursus Frans gekocht met CD’s en gegeten bij een India’s restaurant waar ze Rwandees eten hebben: rijst, bananen (die voor mij net als aardappels smaken) aardappels, rundvlees en een soort spinazie inclusief een glas limonade en dat voor E1,50. Kijken hoe ik hier op reageer. Terwijl ik naar huis loop geniet ik van de stad, met zijn vele auto's, de uitlaatgassen, altijd een bedelhand, de vele mobiele telefoons, mini-taxibusjes waar 18 mensen ingepropt zitten, toeterende mototaxi-s, de vergezichten over de heuvels, de plotselinge regenbui die geen sporen achterlaat, de vele telefoonkaartverkopers en dan hoor ik nog net een klein jongetje roepen, umuzungu......